Rejhana je Bišćanka koja studira gitaru u Americi. Raspust provodi u rodnom gradu, gdje je njen brat Nedžad doživio teško objašnjivu nesreću: sam se naočigled prijatelja bacio sa Kapele, napola dovršene zgrade u kojoj se okupljaju i gluhare mladi. Pored brata osobenjaka i blago klimakterične majke, Rejhaninu porodicu čini još jedan fantom, otac Kemal, koji je u ratu ubijen pod nerazjašnjenim okolnostima. Boravak u Bihaću Rejhana koristi za uspostavljanje nekadašnjih porodičnih i prijateljskih veza, ali i za pokušaj rješavanja misterije očevog navodnog samoubistva. Nepoznata osoba joj se počinje javljati e-mailom sa navodnim podacima o očevoj smrti, ali od Rejhane očekuje učešće u igri, tobožnjoj detektivskoj istrazi u kojoj će mlada muzičarka nalaziti komadiće slagalice i sama ih uklapati u cjelinu. Rješavanje misterije je ujedno i pokušaj saznavanja kakav je otac zapravo bio, upoznavanje te osobe zauvijek otuđene iz porodičnog života.
“Čovjek iz podruma” je drugi roman Nihada Hasanovića i po mnogo čemu se izdvaja od savremene bh. književne produkcije. Hasanovićevi likovi su studenti, umjetnici, ljudi istančanog senzibiliteta koji sa posebnom lucidnošću vide i doživljavaju šizofrenu bosansku stvarnost. Oni studiraju, rade i žive krećući se neprekidno između domovine i inostranstva, njihove biografije jesu isprekidane, ali upravo zato one dobro oslikavaju živote većine Bosanaca i Hercegovaca. To su kompjuterski programeri koji rade kao domari u New Yorku poput lika Zuhera ili slikari koji kao Lu (skraćeno od Lutvin mali) konobarišu na kruzerima. Prebivalište im je planeta, a uži zavičaj Bosanska krajina, ta fantazmagorična regija puna i mrakova i čuda. Rezignirane kosmopolite koji na Bosnu nisu osuđeni, ali jesu za nju sudbinski vezani, oni se posve prirodno kreću svijetom, ne gubeći nikad svoju pripadnost, ali nikad je i ne imajući do kraja. Rat je kod Hasanovića utkan u živote likova, ali nije primarna tema. Traume, krivice i tuge talože se jednako i u mirnodopskim životima. Autor poseže i za fantastikom, a cyber prostor je, čini se, novi autentični habitat njegovih čudnih usamljenih jahača. Iako zadržava duboki interes za Bosnu, Hasanović nas sa jednakim osjećajem bezdomosti vodi po svijetu a njegovi junaci su svugdje na sličan način posmatrači sa distance. Ljudski životi kriju neobične tajne, a potraga za odgovorima, sugeriše nam autor, nekad postaje svrha sama sebi. Zagledani u prošlo i (ne)objašnjivo, bjesomučno pratimo tragove, propuštajući sadašnjost. Underground je u ovoj knjizi fizička i psihička kategorija, mjesto naših života, na kojem su drage uspomene rame uz rame sa utvarama. Bosna iz Hasanovićevog romana jedna je od mogućih i postojećih, ali su specifični fini humor i suptilnost s kojom autor zapaža proturječja današnjeg bh. društva. Troma hipertrofirana birokratija, korupcija i masovna kupovina diploma dio su ovdašnjeg života jednako kao i briljantni talentovani ljudi koji ostvaruju nesvakidašnje uspjehe ili naprosto žive takozvane normalne živote. Izuzetnost kao ponornica kola zemljom u kojoj zanati nestaju a sportisti stagniraju jer zbog viznog režima ili pomanjkanja novca ne mogu na takmičenja u inostranstvo.
Jedna ilustracija suptilnosti sa kojom Hasanović piše je prizor dječaka u parku zabavljenog klackalicom kojoj je jedan krak otpiljen. Ova metafora sveopšte osakaćenosti, opljačkanosti ali i nasušne potrebe za igrom jednako je mračna, koliko i pjesnički tačna.
Hasanović se prema jeziku i tekstu odnosi odgovorno, a opet maštovito (forumska debata je tako začas nabrekla na dvadesetak stranica, narkomanski veterani su toliko vremena provodili u Kapeli da je buđ sa zidova prešla na njihova lica…). Iako smještena u aktuelni bh. kontekst, zbivanja u ovom romanu se odvijaju i na globalnoj pozornici, a opisana potreba za osvjetljivanjem tamnih mjesta iz sopstvenog života univerzalna je koliko i uzaludna. Čovjek iz podruma ipak nije defetističko odustajanje od potrage za odgovorima, nego više podsjetnik o važnosti postavljanja pravih pitanja.
(Prikaz romana “Čovjek iz podruma”, magazin SLOBODNA BOSNA, rubrika KNJIGA MJESECA, 09/01/2014.)